SINGLE

Levensloopgegevens van nooit-gehuwde plattelandsvrouwen in het Brugse Vrije, 18de -19de eeuw

De SINGLE-databank bevat de levensloopgegevens van nooit-gehuwde plattelandsvrouwen in het Brugse Vrije in de 18de en 19de eeuw.

Infofiche

Titel: Levenslopen van nooit-gehuwde plattelandsvrouwen in het Brugse Vrije

Auteur: Dr. Sofie De Langhe

Populatie/Onderwerp: nooit-gehuwde plattelandsvrouwen

Regio: Brugse Vrije, België

Periode: 18de-19de eeuw

Aantal eenheden: 5 700 personen, 700 levenslopen

Aantal variabelen: 50

Formaat: CSV, XLS, XML, PDF

Toegankelijkheidsgraad: Geen beperkingen bovenop de algemene gebruiksvoorwaarden van het Queteletcentrum.

Context van de databank

SINGLE werd gecreëerd door Sofie De Langhe in het kader van haar doctoraatsproject getiteld “Oude vrijsters: bestaansstrategieën van ongehuwde vrouwen op het Brugse platteland, late 18de-begin 19de eeuw” (Promotor Prof. Dr. Isabelle Devos). Het onderzoek werd gefinancierd door het Bijzonder Onderzoeksfonds van de Universiteit Gent.

Gedurende de vroegmoderne tijd bleef een belangrijk deel (15 tot 20%) van de Vlaamse vrouwen hun hele leven ongehuwd. Het merendeel van deze vrouwen kwam uit de lagere klassen. In tegenstelling tot religieuzen of vrouwen uit de hogere klassen, lieten deze nooit-gehuwde vrouwen uit de lagere klassen weinig (persoonlijk) bronnenmateriaal na.

De focus van de databank ligt op deze nog weinig bestudeerde bevolkingsgroep: nooit-gehuwde vrouwen uit de lagere klassen die op het Brugse platteland woonden (het zogenaamde Brugse Vrije).

Op basis van hoofdzakelijk demografische bronnen werden in deze databank biografische en andere gegevens over deze ongetrouwde vrouwen verzameld. De voornaamste bronnen zijn:

Volkstellingen van 1748 en 1814
Parochieregisters (doop- en begrafenisakten)
Registers van de burgerlijke stand (geboorte- en overlijdensakten)

Daarnaast werden ook relevante gegevens uit andere bronnen opgenomen:

Boedelbeschrijvingen
Wezerijakten
Belastingslijsten
Gerechtszaken
Armenlijsten

Op basis van een combinatie van deze bronnen werden twee groepen vrouwen van wie de gehele levensloop gekend was samengesteld: een groep nooit-gehuwde vrouwen en een controlegroep.

Het Brugse platteland was divers. Er was enerzijds de zandstreek waar kleine landbouwactiviteiten en huisnijverheid werden gecombineerd en anderzijds het poldergebied waarin vooral grote landbouwbedrijven gevestigd waren. Tussen beide streken lag een overgangsgebied. Omdat de regio en hun specifieke arbeidsactiviteiten een belangrijke rol konden spelen in de levens van nooit-gehuwde vrouwen werden de gegevens over vrouwen afkomstig uit deze twee regio’s in afzonderlijke datasets gebundeld.

Welke gegevens vind je in deze databank?

In deze databank (opgesteld in MS Excel) vind je twee datasets:

1. Databank van nooit-gehuwde vrouwen uit de telling van 1748-1815

Deze gegevens werden gebundeld volgens regio (binnenland/polders/overgangsgebied). In totaal gaat het om de gegevens van 2 253 nooit-gehuwde plattelandsvrouwen uit het Brugse Vrije. Daarnaast werden ook de gegevens van 2 777 nooit-gehuwde vrouwen uit de stad Brugge verzameld.

In deze database zijn de volgende gegevens opgenomen:

Naam
Voornaam
Woonplaats
Leeftijd
Geboorteplaats
Geboorteregio
Beroep
Bezit van de ongehuwde vrouw
Het hoofd van het huishouden waarin de vrouw woonde
Haar relatie met het hoofd van het huishouden
Of het hoofd van het huishouden eigenaar of pachter van het woonhuis was
Verschillende leden van het huishouden en hun relatie met het hoofd van het huishouden
Natuurlijke kinderen van de ongehuwde vrouw

2. Databank van een steekproef van nooit-gehuwde vrouwen en controlegroep van gehuwde vrouwen

Deze databank is opgesteld op basis van een steekproefgroep van 495 nooit-gehuwde vrouwen en een controlegroep van 181 gehuwde vrouwen. Enkel vrouwen van wie zowel de geboorte- als overlijdensdatum werden teruggevonden, werden opgenomen in de database.

In de database werden de volgende gegevens geregistreerd:

Naam
Voornaam
Geboortedatum
Doopdatum
Geboorteplaats
Woonplaats
Datum van overlijden
Plaats van overlijden
Beroep
Naam en voornaam, beroep en datum van overlijden van de ouders
Eventuele hertrouw van een ouder
Huishoudelijke samenstelling op het moment van de volkstelling van 1748 of 1815
Extra informatie over de nooit-gehuwde vrouw (familieleden: alleenstaande broers/zussen, verweduwde ouder, stiefouders, geboorterang in het gezin…)
Eigendom van onroerend goed
Informatie uit andere bronnen (boedelbeschrijvingen, rechtszaken, wezerijakten armenlijsten, erfenissen, geboorte van natuurlijke kinderen…)

Hoe kan je gegevens uit de databank consulteren?

Personen geïnteresseerd in het gebruik van de gegevens uit deze databank richten een gemotiveerde aanvraag aan het Queteletcentrum (Queteletcenter@ugent.be).

Publicaties op basis van deze databank

De Langhe, Sofie. “Rural single female migrants in early nineteenth century Bruges : an exception to the rules?” Journal of Urban History 42, nr. 1 (2016): 39–60.
Devos, Isabelle, Sofie De Langhe, en Christa Matthys. “Lost in registration? Missing occupations of single women in the Bruges countryside, c.1814”. History of the Family 19, nr. 4 (2014): 469–88.
De Langhe, Sofie. “Oude vrijsters: bestaansstrategieën van ongehuwde vrouwen op het Brugse platteland, late achttiende-begin negentiende eeuw”. PhD diss., Universiteit Gent, 2013.
De Langhe, Sofie, Isabelle Devos, en Christa Matthys. “Survival strategies of single women in the Bruges countryside, 1814”. EED Working Paper Series, nr. 3 (2013).
Mechant, Maja, Sofie De Langhe, Sofie De Veirman, Isabelle Devos, en Christa Matthys. “Mogelijkheden en beperkingen van de levensloopanalyse voor het vroegmoderne demografisch onderzoek in Vlaanderen”. In Leren van historische levenslopen, door Koen Matthijs, Jan Kok, en Hilde Bras, 75-95. Jaarboek 2012. Leuven/Den Haag: Acco Uitgeverij, 2012.
De Langhe, Sofie. “To thrive, one must wive? Subsistence strategies of single women in eighteenth- and early nineteenth-century rural Flanders”. History of the Family 17, nr. 2 (2012): 199–219.
De Langhe, Sofie, Maja Mechant, en Isabelle Devos. “Regionale verschillen in het leven van ongehuwde moeders op het platteland in de Zuidelijke Nederlanden, 1730-1846”. Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis 8, nr. 1 (2011): 2–28.