URBAN DEATHS
Databank van individuele sterftegegevens over Brussel, Luik en Schaarbeek (1910)
Brussel kende aan het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw erg hoge sterftecijfers. In het kader van een doctoraatsonderzoek naar de oorzaken hiervan werd de databank Urban Deaths ontwikkeld waarin individuele overlijdensakten uit Brussel, Luik en Schaarbeek in 1910 zijn verwerkt.
Infofiche
Titel: Databank van overlijdens in Brussel, Luik en Schaarbeek
Auteur: Dr. Tina Van Rossem
Populatie/Onderwerp: overlijdens
Regio: Brussel, Luik, Schaarbeek; België
Periode: 1889-1911
Aantal eenheden: 4 900
Aantal variabelen: 275
Formaat: CSV, XLS, PDF
Toegankelijkheidsgraad: Geen beperkingen bovenop de algemene gebruiksvoorwaarden van het Queteletcentrum.
Context van de databank
Urban Deaths is een realisatie van het door het FWO gefinancierde doctoraatsproject van Tina Van Rossem, “Bruxelles ma belle. Bruxelles mortelle. An investigation into excess mortality in Brussels at the turn of the twentieth century” (promotoren Prof. Dr. Patrick Deboosere en Prof. Dr. Isabelle Devos.)
Gedurende de 19de en het begin van de 20ste eeuw was de sterfte in de Belgische steden over het algemeen hoger dan die op het platteland. De individuele overlijdensakten vormen een ideale bron om meer informatie hierover te verzamelen en exact te bepalen wie in deze steden overleed.
De overlijdensakten werden opgemaakt door de ambtenaren van de burgerlijke stand in de gemeente. De registers van burgerlijke stand bevatten alle akten van geboorte, huwelijk en overlijden die in de gemeente plaatsvonden. De overlijdensakten verschaffen uiteenlopende inlichtingen over de overledenen, zoals:
- Beroep
- Leeftijd
- Geboorteplaats
- Verblijfplaats
- Plaats van overlijden
De Urban Deaths-databank werd opgesteld voor een gedetailleerd onderzoek naar de oorzaken van de hoge sterfte in Brussel op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw en de relatie met de woon- en werkomstandigheden van de overledenen. Om na te gaan of een deel van de hoge sterfte te wijten was aan sterfte van personen die niet officieel in de hoofdstad woonden, werd er voor Brussel, Luik en Schaarbeek ook informatie verzameld over de niet-geregistreerde inwoners die in deze steden stierven, en de geregistreerde inwoners die elders (buiten deze steden) stierven.
Welke gegevens vind je in deze databank?
De databank (opgesteld in MS Excel) bevat gegevens uit de individuele overlijdensakten van Brussel, Luik en Schaarbeek voor het jaar 1910.
Overlijdens in Brussel, Luik en Schaarbeek
Voor Brussel zijn data verzameld over alle personen die in het jaar 1910 in de stad zijn overleden. De databank bevat gegevens over:
- Datum van overlijden
- Plaats van overlijden
- Geslacht
- Beroep
- Gewoonlijke verblijfplaats (en eventueel de officiële verblijfplaats)
- Leeftijd van overlijden
- Geboorteplaats en beroep van echtgenoot, vader, moeder, en de twee getuigen die het certificaat ondertekenden
Voor Luik en Schaarbeek is op basis van de individuele overlijdensakten dergelijke informatie enkel verzameld voor personen die in deze steden stierven, maar die hun officiële verblijfplaats elders hadden.
Dubbele overlijdensakten van inwoners in een andere gemeente
Wanneer een inwoner van een gemeente elders overleed, diende de burgerlijke stand van de gemeente met de officiële verblijfplaats op de hoogte te worden gebracht zodat die persoon uit het bevolkingsregister kon worden geschrapt. Daarvoor diende de administratie van de gemeente van overlijden een kopie van de overlijdensakte op te sturen naar de gemeente waar de persoon zijn/haar officiële verblijfplaats had. Op basis van deze kopieën bevat de database gegevens over personen die hun officiële verblijfplaats in Brussel, Luik of Schaarbeek hadden, maar die in 1910 in een andere gemeente overleden. De databank bevat gegevens over:
- Geslacht
- Beroep
- Gemeente van overlijden
- Overlijdensdatum
- Leeftijd
- Geboortedatum
- Geboorteplaats
- Officiële verblijfplaats (en eventuele gewoonlijke verblijfplaats)
Hoe kan je gegevens uit de databank consulteren?
De databank wordt beheerd door het Queteletcentrum. Geïnteresseerden richten een gemotiveerde aanvraag aan een medewerker (Queteletcenter@ugent.be).
Publicaties op basis van URBAN DEATHS
- Van Rossem, Tina. “Bruxelles ma belle, Bruxelles mortelle: an investigation into excess mortality in Brussels at the turn of the twentieth century.” PhD diss. Universiteit Gent, 2018.
- Van Rossem, Tina, Patrick Deboosere, en Isabelle Devos. “De jure and de facto deaths: the impact of unregistered attendees and absentees on urban death rates in early twentieth century Belgium”. Population 73, nr. 1 (2018): 89–114.
- Van Rossem, Tina, Patrick Deboosere, Isabelle Devos, en Annick Renon. “Décès de jure, décès de facto: l’impact des présents et des absents non enregistrés sur les taux de mortalité urbaine en Belgique au début du XXe siècle”. Population 73, nr. 1 (2018): 91–117.
- Van Rossem, Tina, Patrick Deboosere en Isabelle Devos. Old engineers versus young domestic servants: the relationship between social class, residence, and age at death of adults in Brussels, 1910. (wordt verwacht)
- Van Rossem, Tina, Patrick Deboosere, Isabelle Devos en T. Debroux. From residence to grave? Spatial differences in mortality in Brussels, 1910. (wordt verwacht)