Doof en kwetsbaar?

Lees het volledige artikel of maak gebruik van DEAF-databank .

Artikel: De Veirman Sofie, en Isabelle Devos. “Tussen familie en instelling? Een analyse van de huishoudtrajecten van doven in Oost-Vlaanderen, 1750-1950.” Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis/Revue Belge de Philologie et Histoire  95 (2017): 799-832.

Abstract:

Disability onderzoekers veronderstellen een sociaal segregatieproces voor personen met een beperking in de negentiende eeuw. Voorheen zouden personen met een beperking tot de verantwoordelijkheid hebben behoord van het gezin. Naarmate traditionele familiebanden aan kracht verloren en individualisme sterker werd in de negentiende eeuw, werden ze steeds meer beschouwd als een kwetsbare groep die diende opgevangen te worden door formele instellingen. De moeilijkheid om personen met een beperking te identificeren in historische bronnen en het tijdrovende karakter van de levensloopmethodologie maakt dat deze segregatiethese nooit eerder empirisch onderzocht werd. In dit artikel bestuderen we via een reconstructie van de huishoudtrajecten van doven welke rol familie speelde in het leven van mensen met een beperking, en of deze relatie evolueerde doorheen de negentiende eeuw. Op basis van onze analyses, argumenteren wij dat de negentiende-eeuwse evolutie van informele naar formele zorg moet worden genuanceerd. Doorheen de achttiende en negentiende eeuw bleef het gezin een belangrijke rol spelen in het leven van doven. Bovendien bekleedden inwonende doven niet louter een kwetsbare positie binnen het gezin als zorgontvanger, maar droegen ze actief hun steentje bij aan de gezinseconomie. De levensverhalen van geïnstitutionaliseerde doven suggereren dat institutionalisering niet zozeer het gevolg was van de onwil van familie om een doof familielid in hun huishouden op te nemen, maar in een belangrijke mate bepaald werd door de beschikbaarheid van familie om mee samen te wonen. Dit artikel toont dat het idee dat doven – bij uitbreiding mensen met een beperking – per definitie kwetsbaar waren, althans wat hun woonsituatie en rol binnen het huishouden betreft, aan een herziening toe is.