Category: LOKSTAT

Van hoeve tot vork

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT & POPPKAD

Datum:

December 2019

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

Van hoeve tot vork

De voedselbevoorrading stond in de afgelopen eeuwen voor diverse uitdagingen geplaatst. Bevolkingsgroei, verstedelijking en industrialisering zetten de voedselvoorziening onder druk. Om de problemen het hoofd te bieden, waren schaalvergroting, innovatie en technologische verbeteringen noodzakelijk. Het laatste nummer van de publicatiereeks CORN is gewijd aan de regulering van voedselproductie en -distributie in de vroegmoderne en hedendaagse perioden. Het verscheen onder de redactie van Wouter Ronsijn (Universiteit Gent en Bocconi Universiteit Milaan), Niccolò Mignemi en Laurent Hermes (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales te Parijs). Het deel bevat bijdragen van verschillende auteurs over Mexico en zes Europese landen. Pieter De Graef  (Universiteit Antwerpen) leverde een bijdrage over de stadslandbouw in België tijdens de negentiende eeuw. Hij toont aan hoezeer commerciële landbouwbedrijven uit de steden werden verdreven en plaats maakten voor kleinschalige tuinbouw door stadsbewoners. Zijn bevindingen zijn gebaseerd op landbouwstatistieken en kadastrale reeksen afkomstig uit de databanken LOKSTAT en POPPKAD.

Abstract:

This book presents ten case-studies by eminent scholars dealing with food supply, storage and markets from c. 1600 to c. 2000. Together they present a long-term history of the tools to regulate the rhythms and seasonal patterns of the food production and distribution process. How were the vast flows of staple food needed for metropolitan areas organised? What practical difficulties had to be overcome to preserve this food safely? Did people respond to price patterns in search for profit? Were governments successful in imposing regulation? In dealing with these issues, the contributing authors adopt different approaches and investigate cases from England, Belgium, Germany, Austria, Italy, France and Mexico. The focus on the stocks and flows of grains and other foodstuffs raises new questions combining economic, social, political, and environmental issues in the study of agricultural markets and food policies.

Ronsijn, Wouter, Niccoló Mignemi en Laurent Herment. Stocks, season and sales: food supply, storage and markets in Europe and the New World 1600-2000. CORN Publication Series 17, 2019 Brepols: 1-224.    

LOKSTAT
POPPKAD

Crisis voor wie?

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT & POPPKAD

Datum:

Februari 2020

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

Crisis voor wie?

In de jaren 1840 was België in de greep van een economische en sociale crisis. Esther Beeckaert en Eric Vanhaute (Vakgroep Geschiedenis, Universiteit Gent) wijden een hoofdstuk aan deze zware crisis in het boek “An economic history of famine resilience” (Routledge 2019). Ze beschrijven de crisis in zijn omvang en complexiteit en tonen aan hoe zeer de gevolgen ervan verschilden tussen regio’s. Vervolgens komen ze tot een verklaring voor de uiteenlopende impact van de crisis. Hun bevindingen steunen in belangrijke mate op datasets van volks- en landbouwtellingen die het Queteletcentrum heeft samengesteld. Daarnaast vervaardigden medewerkers van het Centrum belangrijke kaarten voor dit onderzoek en de publicatie.

Samenvatting

Esther Beeckaert en Eric Vanhaute maken in hun artikel een regionale vergelijking van de impact van de aardappelcrisis van de jaren 1840 in België. De hongersnood was het gevolg van opeenvolgende oogstmislukkingen in 1845 en 1846. Initieel vernielde een aardappelziekte 87 procent van de oogst en het jaar nadien mislukten ook de graanoogsten gedeeltelijk door slechte weersomstandigheden. De auteurs vertrekken van de vaststelling dat de sterftecijfers in Binnen-Vlaanderen (Kortrijk, Roeselare, Tielt) veel hoger lagen dan in Waals-Brabant (Nijvel), de Kempen (Turnhout) en de Ardennen (Neufchâteau). Vervolgens verklaren ze de regionaal verschillende impact aan de hand van twee centrale kenmerken van rurale samenlevingen: gegarandeerde en directe toegang tot land voor de huishoudens en sterke lokale herverdelingsmechanismen door uitgebreide arbeidsrelaties of publieke armenzorg. In de Kempen en de Ardennen konden heel wat huishoudens de eindjes aan elkaar knopen door hun gezamenlijke toegang tot publieke gronden. Die mogelijkheid hadden verarmde gezinnen in Waals-Brabant niet, maar zij werden tijdens de crisis relatief succesvol opgevangen door een krachtdadige lokale armenzorg en werden ze tewerkgesteld op de vele kapitaalkrachtige boerderijen in de regio. In Binnen-Vlaanderen daarentegen waren die mogelijkheden grotendeels uitgeput. Veel huishoudens hadden in de jaren voorafgaand aan de crisis hun inkomsten uit land en arbeid aanzienlijk zien dalen en de lokale armeninstellingen waren onvoldoende in staat om de groeiende noden op te vangen. 

Beeckaert, Esther en Eric Vanhaute. “Whose famine? Regional differences in vulnerability and resilience during the 1840s potato famine in Belgium.” In: Jessica Dijkman en Bas van Leeuwen (eds.) An economic history of famine resilience. Routledge, 2019: 115–41.  

LOKSTAT
POPPKAD

Hoeders van de staat

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

Januari 2020

Categorie:

Doctoraatsverdediging

Hoeders van de staat

Jan Naert verdedigde op 29 januari jl. met succes zijn proefschrift over de burgemeesters in bezet België en Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog. Voor het onderzoek baseerde hij zich onder meer op nominatieve lijsten van burgemeesters en bevolkingscijfers uit de periode 1900-1913 die het Queteletcentrum ter beschikking stelt.

Samenvatting

Deze studie behandelt de burgemeesters die dienst deden onder de Duitse bezetting van België en Noord-Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog. Twee onderzoeksvragen staan daarbij centraal. Een eerste behandelt de politieke legitimiteit van de burgemeester en zijn bestuur tijdens de oorlogsjaren. Was die aan verandering onderhevig als gevolg van de bezettingscontext? Kreeg de definitie van wat ‘legitiem’ of ‘goed’ bestuur was een andere invulling? Hoe probeerden burgemeesters daar op in te spelen? En tot slot, wat was het verdict op het einde van de oorlog? De tweede vraag die in dit proefschrift voorligt, peilt naar hoe het lokale bestuursniveau zich verhield tot de Belgische en Franse centrale staat. Wereldoorlog I historici lijken het er vandaag de dag namelijk over eens dat de staat, en bij uitbreiding het statelijke gezag, in bezet België en Noord-Frankrijk ‘desintegreerden’ als gevolg van de oorlogscontext. Dit onderzoek toetst die these aan de gebeurtenissen op het lokale niveau. Hoe manifesteerde dit proces van desintegratie zich exact? En op welke manier impacteerde dit het lokale bestuursniveau en het functioneren van de burgemeesters? Deze en andere vragen beantwoordt dit onderzoek aan de hand van een gecombineerde transnationale en lokaal-historische invalshoek. De analyse vertrekt daarbij vanuit enkele specifieke thema’s die van onderuit op het lokale niveau bestudeerd worden in de zes casusgemeenten: Antwerpen, Rijsel, Aalst, Fourmies, Houdeng-Aimeries en Solesmes. 

Doctoraat :

Jan Naert. Hoeders van de staat: burgemeesters in bezet en bevrijd België en Noord-Frankrijk (1914-1921). PhD scriptie, Universiteit Gent, 2020.  

LOKSTAT

Nieuw kankeronderzoek voorgesteld op de facultaire onderzoeksdag

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT, HISSTER

Datum:

15 september 2019

Categorie:

Wetenschappelijke poster

Nieuw kankeronderzoek voorgesteld op de facultaire onderzoeksdag

Onderzoekster Laura Debyser startte in augustus 2018 een doctoraatsonderzoek over kanker. Als één van de grootste hedendaagse doodsoorzaken blijft de ziekte opvallend onderbelicht in het historisch onderzoek. Doorgaans wordt kanker gezien als een verschijnsel van de late twintigste eeuw, een onbedoeld gevolg van het moderne leven in een postindustri¨ële samenleving. Nochtans is de ziekte reeds gekend sinds de Oudheid. Medisch onderzoek suggereert dat kanker zich meestal ontwikkelt als gevolg van individuele levensstijl en omgevingsfactoren, die beide worden bepaald door sociaal-economische oorzaken. Debyser onderzoekt of er patronen kunnen worden ontdekt in de woonplaatsen en levensstijl van de slachtoffers van de ziekte in negentiende- en twintigste-eeuws België. België is met haar rijke bronnenmateriaal over doodsoorzaken en tellingen over de bevolking, industrie, landbouw en kadaster, de ideale casus om te onderzoeken wie stierf aan kanker. Debyser gaat hiervoor onder andere aan de slag met gegevens uit de LOKSTAT-databank. Haar eigen data vormen een aanvulling op de HISSTER-databank. 

Research day Debyser Laura
LOKSTAT
HISSTER

De wortels van politieke verdeeldheid

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

15 oktober 2019

Categorie:

Doctoraatsverdediging

De wortels van politieke verdeeldheid

Onlangs verdedigde Maayan Mor met succes haar doctorale proefschrift “Rethinking the Origins of Electoral Cleavages: How States Create Cleavages Through Policies” (department Political Sciences, University of Wisconsin-Madison). Ze onderzocht wat de oorzaken zijn van electorale verdeeldheid in West-Europa, in het bijzonder in België, Pruisen, Beieren en Baden. Volgens haar onderzoek ontstaan electorale scheuringen door de reacties van kiezers en politieke ondernemers op het overheidsbeleid. De wijze waarop de overheid keuzes maakt in de verdeling van de middelen en de toegang regelt tot sociale mobiliteit, politiseert de sociale verhoudingen wanneer die de samenleving in winnaars en verliezers op basis van dezelfde identiteiten verdeelt. Hiermee verwerpt Mor de gangbare theorieën die de oorzaak van electorale kloven bij grote, ingrijpende gebeurtenissen of zogenaamde “critical junctures” zoeken.

Maayan Mor baseerde het onderzoek over België grotendeels op data over verkiezingen, taalgebruik en bevolking (1900-1970) afkomstig uit LOKSTAT.


LOKSTAT

Holocaust, verzet en religie

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

Augustus 2019

Categorie:

Publicatie

HOLOCAUST, VERZET EN RELIGIE

Welke groepen boden weerstand tegen de vervolging van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog? In het recent verschenen boek “Protectors of Pluralism: Christian Minorities and the Rescue of Jews during the Holocaust” toont socioloog Robert Braun (University of California te Berkeley) aan dat religieuze minderheden meer hulp boden aan Joden. De bijstand was groter bij zowel protestanten in België als katholieken in overwegend protestantse gebieden van Nederland. Deze minderheden beschikten over goed georganiseerde clandestiene netwerken en voelden zich nauwer verbonden met de vervolgden. 

Braun baseert zijn bevindingen op onuitgegeven archiefbronnen en op statistisch onderzoek met behulp van verschillende datacollecties waaronder LOKSTAT. Het Queteletcentrum stelde unieke datasets over de bevolking, verkiezingen en kerkelijkheid in België ter beschikking van het onderzoek. 

Boek:

Braun, Robert. “Protectors of Pluralism: Christian Minorities and the Rescue of Jews during the Holocaust.” Cambridge University Press, 2019.   

Welvaart en demografie ten tijde van Malthus

DETAILS

Gebruikte databank:

STREAM

Datum:

mei 2019

Categorie:

Publicatie

WELVAART EN DEMOGRAFIE TEN TIJDE VAN MALTHUS

Artikel:

Devos, Isabelle, Thijs Lambrecht en Anne Winter. “Welfare and demography in the time of Malthus. Regional and local variations in poor relief and population developments in Flanders, c. 1750-1810”. Study Week Fondazione Istituto Internazionale di Storia Economica “F. Datini”, 1-25. Prato, 2019.

Abstract:

“Poor relief has often been attributed a dynamic role in early modern economic and demographic change, from easing transitions to wage labour and thereby encouraging economic growth and industrialization, to mitigating the effects of high mortality, or conversely, stimulating high levels of fertility. Recent historical research, however, is more sceptical about these Malthusian claims. To this date, the mechanisms between economic inequality, welfare spending and demographic behaviour have hardly been investigated for areas outside England. Flanders represents a particularly interesting region for research that aims to investigate the development of socio-economic inequalities at the local and regional level. Not only because of the existence of distinct socio-economic structures within Flanders, but also due to the uniform presence of local poor relief institutions and general rules on entitlement. At the same time, the dissimilar income structure of local poor tables, based on past and present charitable donations rather than taxation, implied a high degree of inelasticity in times of dearth and could imply great local differences in poor relief practices from one parish to the next. However, the relationship between and effects of structural socio-economic characteristics on the one hand and micro-level variations on the other hand remain unclear. The data collected by the STREAM project (streamproject.ugent.be) together with its tailored geographical information system (GIS) allow us to explore these relationships for the rural parishes of early modern Flanders. In this paper we examine spatial patterns in poor relief and demographic behaviour and how these were interrelated.”

Doctoraatsverdediging Marjolein Schepers

DETAILS

Gebruikte databank:

STREAM

Datum:

mei 2019

Categorie:

Doctoraatsverdediging

DOCTORAATSVERDEDIGING MARJOLEIN SCHEPERS

De openbare verdediging van het doctoraat van Marjolein Schepers gaat door op vrijdag 31 mei 2019 om 14 u op de campus van de Vrije Universiteit Brussel, Pleinlaan 2, 1050 Brussel, Gebouw D, promotiezaal D.2.01.

Doctoraatsonderzoek:

Schepers, Marjolein. “Membership revisited: negotiating migration regulation and access to welfare in eighteenth-century Flanders”. PhD diss., Vrije Universiteit Brussel – Universiteit Gent, 2019.

Abstract:

Het Concordaat van Ieper werd in juni 1750 opgericht door steden en rurale regio’s in West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Deze bottom-up afspraak wijzigde de regelgeving over onderstandswoonst, die invloed had op de mobiliteit en op de toegang tot armenzorg. Onderzoek naar dit concordaat leert ons over de verhoudingen tussen stad en platteland in migratieregulering, evenals de discrepanties tussen de verschillende niveaus van lokale, regionale en centrale overheden. Bovenal biedt het meer inzicht in de werking van systemen van insluiting en uitsluiting in de praktijk. Vooral het onderzoek naar de vraag of arme migranten weggestuurd werden of in hun woonplaats mochten blijven biedt nieuwe inzichten in de historiografie. Als zodanig sluit dit doctoraatsonderzoek ook aan bij een langdurige discussie over de Poor Law en settlement in het Verenigd Koninkrijk en toont het aan dat deze systemen niet tot de anglophone wereld beperkt waren. In tegendeel, de Vlaamse kust en de regio van Zuid-Oost Engeland toonden veel overeenkomsten in de omgang met arme migranten. Het onderzoek is gebaseerd op archiefbronnen uit verschillende archieven in België en Frankrijk waarop zowel kwalitatieve, kwantitatieve als ruimtelijke analyse is toegepast. Gedurende het onderzoek is ook gebruik gemaakt van digitale methoden van mapping, oftewel het plotten van informatie, waarbij Sven Vrielinck en Torsten Wiedeman van het Queteletcentrum de onderzoekster hebben bijgestaan in het creëren van een digitale GIS-omgeving voor het onderzoek. De gedigitaliseerde volkstelling van het jaar IV vormde een van de bronnen hiervoor. Deze telling is gedigitaliseerd in het kader van het STREAM-project.


De mobiliteitstransitie herbekeken

DETAILS

Gebruikte database:

STREAM & LOKSTAT

Datum:

juli 2019

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

DE MOBILITEITSTRANSITIE HERBEKEKEN

Artikel:

Deschacht, Nick en Anne Winter, “Micro-Mobility in Flux. Municipal Migration Levels in the Provinces of Flanders and Antwerp, 1796–1846”, Journal of Migration History 5, nr. 1 (2019): 1-30. 

Abstract:

“In this article we use new, unique data on population composition and socio-economic structure for the c. 670 municipalities of the Belgian provinces of East Flanders, West Flanders and Antwerp in 1796, 1815 and 1846, in order to gain insight into the changing patterns of local migration intensity from the late eighteenth to the mid-nineteenth century. Although so-called micro-mobility is often disregarded in migration studies, this article argues that a spatial and diachronic analysis of local migration rates provides insight into the dynamics of social and economic change in relation to migration behaviour. The data show that the proportion of non-native residents varied strongly in accordance with different regional economies at the end of the eighteenth century, but that spatial variation declined markedly as overall migration rates converged on a higher average level by the mid-nineteenth century – leading to a re-interpretation of the mobility transition hypothesis.”

Moordende prijzen

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT & POPPKAD

Datum:

augustus 2019

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

MOORDENDE PRIJZEN

De crisis die grote delen van Vlaanderen in de jaren 1840 hard trof, was het resultaat van een lange ontwikkeling en een combinatie van uiteenlopende factoren. Historici wijten de inzinking aan het verval van de huisnijverheid, de sociale ongelijkheid, de hoge bevolkingsdruk, de versnippering van het grondbezit en een reeks misoogsten. In een bijdrage voor het onlangs verschenen boek “Histoire rurale de l’Europe, XVIe-XXe siècle”, onderzoekt Wouter Ronsijn (Bocconi Universiteit Milaan en Universiteit Gent) de verschillende oorzaken vanuit een lange termijn perspectief en wijst hij op de voorname rol die de prijzen en lonen in de crisis speelden. Door de scherpe daling van de inkomsten uit de verouderde linnennijverheid enerzijds en de stijging van de voedselprijzen anderzijds, konden vele gezinnen de eindjes niet meer aan elkaar knopen en kwamen velen in armoede terecht. Wouter Ronsijn baseert zijn bevindingen op een uitgebreide reeks cijfergegevens, waaronder data over de landbouw, nijverheid en bezitsverhoudingen afkomstig uit LOKSTAT en POPPKAD.

Artikel:

Ronsijn, Wouter. “Alternance d’effets de ciseaux dans l’espace rural de la Flandre intérieure, XVIIIe – XIX siècle”, in Histoire rurale de l’Europe, XVIe-XXe siècle, uitgegeven door Laurent Herment (red.), 203-229.  Paris: EHESS, 2019.

Voedselwoestijnen in Vlaanderen

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

maart 2019

Categorie:

Doctoraatsverdediging

VOEDSELWOESTIJNEN IN VLAANDEREN​

Op 6 maart verdedigde Jeroen Cant (Universiteit Antwerpen, Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen) zijn doctoraatsthesis over de bereikbaarheid van voedselwinkels in Vlaanderen en de ruimtelijke mismatch tussen retail en woonpatronen.

In het verleden waren voedingswinkels ingebed in de woonomgeving. Door de opkomst van de monofunctionele stedenbouw zijn wonen en winkelen uit elkaar gegroeid, met een stijgende afhankelijkheid van de auto als gevolg. Mensen die minder te been zijn of ver afgelegen wonen en geen auto hebben, hebben daardoor moeilijk toegang tot voedselwinkels. Jeroen Cant waarschuwt voor de opkomst van voedselwoestijnen, buurten in stedelijke centra met geen of weinig toegang tot betaalbare en gevarieerde voeding.

De studie is gebaseerd op een uitgebreide data-analyse van voedingswinkels sinds 1962, waaraan LOKSTAT een bijdrage leverde.

Doctoraatsonderzoek: 

Cant, Jeroen. “Food inaccessibility in Flanders: Identifying spatial mismatches between retail and residential patterns”. PhD diss., Universiteit Antwerpen, 2019.

Abstract: 

“This dissertation explores whether food retail inaccessibility has established itself in Flanders. To investigate this a mixed methods methodology is applied. First, a theorization on how inaccessibility can occur even in highly developed nations is provided, based on a comprehensive literature review. Historically retail has been embedded in residential structures. Monofunctional development patterns in Fordist and post-Fordist times, however, have led to a severe unbundling of living and shopping, resulting in an increased need for automobility. Those with reduced personal mobility rates due to socioeconomic or physical reasons are confronted with inaccessibility because of this spatial mismatch.

Retail policy, however, has been shown to temper unbundling trends, particularly when it is embedded in spatial planning and applied on a national/federal level. In Flanders, policy was based on socioeconomic restrictions with the municipalities in the driver’s seat. Descriptive statistics then show important retail-residential unbundling trends in the region. The relationship between food retail floor space and the residential is further investigated using Geographically Weighted Regression (GWR).

Large supermarkets and hypermarkets have clearly sprawled away from residential structures, though the network of traditional, specialized retailers is still embedded. Big shops, however, increase consumer utility through lower prices and larger assortments. An address level network analysis shows that basic accessibility, or the ease of reaching a food opportunity with a full variety regardless of attractiveness, has been maintained in cities and in town centers through a network of both traditional stores and small supermarket ormulas.

Since poverty has sedimented in the urban core, basic inaccessibility due to socioeconomic reasons (i.e. food deserts) remained limited and highly contextualized in outer city modernist housing estates, garden cities and industrial areas. Said small food store network never established itself in the affluent monofunctional neighborhoods that characterize urban sprawl in Flanders, leading to high local travel distances. As historically personal mobility rates were high here, actual inaccessibility remained limited for a long period of time. Currently, however, these areas are confronted with important aging trends, and issues will start manifesting themselves. Given the prevailing socio-spatial evolutions, both the unbundling of large-scale food retailing and the residential, and growing inaccessibility in the suburbs are expected to rise further in the near future if not in some way combated.”


LOKSTAT
PROEFSCHRIFT

Hoeveel verdiende een vroedvrouw?

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

februari 2019

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

HOEVEEL VERDIENDE EEN VROEDVROUW?

Aan de hand van het handboek van de vroedvrouw Joanna Mestdagh onderzoekt Christa Matthys hoeveel een 19de-eeuwse plattelandsvroedvrouw verdiende en welke factoren haar loon bepaalden. Matthys ging daarvoor onder meer aan de slag met de geboortecijfers van het West-Vlaamse Dudzele waar Joanna Mestdagh actief was en het gemiddelde loon van een dagloner in die regio uit de LOKSTAT-databank.

Artikel:

Matthys, Christa. “Pay the midwife! The cost of delivery in nineteenth-century rural West-Flanders: the case of midwife Joanna Mestagh”. TSEG/ Low Countries Journal of Social and Economic History 15, nr. 2-3 (2018): 5-32.

Abstract: 

“This article focuses on the determinants of the economic cost of at-home childbirth in Flanders in the nineteenth century. Literature on the remuneration of medical professionals in the nineteenth century is sparse. Yet the few existing studies show that fixed rates per delivery did not exist during the nineteenth century. Before that time, pricing was influenced by factors such as the professional experience of the midwife, the distance between the residence of the midwife and the client, the social status of the client and the specific circumstances of the client’s condition. I analyze these factors with regard to home births that were assisted by a certified midwife, using the casebook of a rural Flemish midwife for the period 1831-1892.”

LOKSTAT

Hongerig België

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

januari 2019

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

HONGERIG BELGIE

Lees het volledige artikel of consulteer de LOKSTAT-website.

Artikel:

Ronsijn, Wouter en Eric Vanhaute. “From the hungry 1840s to the dear 1850s: the case of Belgium’s food price crisis, 1853-56”. Agricultural History Review 66, nr. 2 (2018): 238-260.

Abstract: 

“This paper investigates the 1853–56 food crisis in Europe. It argues that this was not a classic famine triggered by a far-reaching decline in food availability. Instead, it was one of the first instances of a ‘food price crisis’ on an international scale: a crisis instigated by high prices obstructing access to food for large parts of the population. This crisis stemmed from new forms of vulnerability resulting from the internationalization of supply chains, the proletarianization of labour and the commercialization of goods and services. As such, it mainly affected market-dependent urban populations. We conclude by drawing parallels with the contemporary global food system.”

LOKSTAT

Maak zelf historische kaarten op de LOKSTAT-website

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

oktober 2018

Categorie:

Tool

MAAK ZELF HISTORISCHE KAARTEN AAN OP DE LOKSTAT-WEBSITE

Van alle nijverheidstellingen die in België ooit hebben plaatsgevonden, neemt die van 1896 een bijzondere plaats in. Het was de eerste telling die een vrij betrouwbaar overzicht gaf van de verschillende nijverheden in alle lokaliteiten van het land. Wie op zoek is naar harde informatie over plaatselijke nijverheden, huisarbeid op het platteland, oude beroepen die vandaag verdwenen zijn of data zoekt over de economische ontwikkeling van ons land, komt in deze bron aan zijn trekken.

De teluitkomsten zijn zowel per gemeente als per industrietak consulteerbaar. De tabellen kunnen bovendien ruimtelijk worden gevisualiseerd met behulp van een kaartprogramma ontwikkeld door de vakgroep Geografie van de Universiteit Gent. Met behulp van deze toepassing kan de lezer talrijke kaarten maken van de spreiding en de werkgelegenheid in de volgende nijverheden. 

  • mijnbouw, 
  • groeven, 
  • metaalnijverheid, 
  • keramische nijverheid, 
  • glasnijverheid, 
  • chemische nijverheid
  • voedingsnijverheid
  • textielnijverheid
  • kledingnijverheid
  • bouwnijverheid
  • hout- en meubelnijverheid
  • leder- en huidennijverheid
  • tabaksnijverheid
  • papiernijverheid
  • boekennijverheid
  • kunst- en precisienijverheid
  • transport


Op onderstaande afbeelding zien we de spreiding van mijnbouwbedrijven over het hele Belgische grondgebied. Opvallend zijn de vele dagbouwbedrijfjes die omstreeks 1900 ijzer wonnen in de Kempen. Maar ook veel specifiekere toepassingen zijn mogelijk. 


Nieuwsgierig waar in het land dakpannen werden gemaakt of fototoestellen werden geproduceerd? Wil je weten hoeveel personeel tewerkgesteld was in de diamantnijverheid of hoeveel mannen en vrouwen zich bezighielden met sierkeramiek? Duik zelf in de applicatie en ga op zoek naar de gegevens die nuttig zijn voor jouw onderzoek! 

Neem contact op met het Queteletcentrum om met andere reeksen uit de LOKSTAT-databank aan de slag te gaan!

LOKSTAT

De kuddes uitgedund

DETAILS

Gebruikte databank:

POPPKAD

Datum:

november 2018

Categorie:

Wetenschappelijke Publicatie

DE KUDDES UITGEDUND

In hun artikel getiteld “Culling the herds” vergeleken Adam Sundberg en Filip Van Roosbroeck de  overheidsmaatregelen in de Oostenrijkse en Noordelijke Nederlanden tegenover de runderpest van 1769-1785. De onderzoekers berekenden de sterfte onder het vee in beide regio’s en baseerden zich hiervoor onder meer op statistieken over landgebruik uit POPPKAD. Volgens de auteurs speelden de verschillende socio-ecologische structuren en de uiteenlopende praktijken in de commerciële landbouw een meer belangrijke rol in de verspreiding van de ziekte dan het beleid dat de verschillende overheden voerden. 

Artikel: 

Van Roosbroeck, Filip, en Adam Sundberg. “Culling the herds? Regional divergences in rinderpest mortality in Flanders and South Holland, 1769-1785”. TSEG/ Low Countries Journal of Social and Economic History 14, nr. 3 (2018): 31–55. 

Abstract:

“The cattle disease rinderpest devastated Europe throughout the eighteenth century. The practice of preventative slaughter, or stamping out, has been seen as the most effective method of containing the disease. Historians frame this strategy as a measure of the effectiveness of centralized bureaucracy in handling epidemic outbreaks. The Austrian Netherlands, which enacted a stamping out policy during the rinderpest epidemic of 1769-1785, is often cast opposite the decentralized Dutch Republic, which did not. That mortality was more severe in Holland than in Flanders is interpreted as a consequence of this difference. This article compares the disease management of Flanders and South Holland as well as the differential mortality of cattle in the initial years of the outbreak. We argue that stamping out should not be used as the standard for evaluating effective management. Both South Holland and Flanders relied on a high degree of state intervention. No strategies were universally effective. Explanations must be sought in regional socio-ecological structures. Rather than a consequence of state action or inaction, rinderpest mortality responded to the movement of cattle for pasturing and trade, structural differences in land use, and the resultant divergences in agricultural practices and herd management. Rather than state intervention, extensive commercial cattleholding explains the highly variable mortality.”

POPPKAD

LOKSTAT-data toegepast op lokaal niveau

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

juli 2018

Categorie:

Publicatie

LOKSTAT-DATA TOEGEPAST OP LOKAAL NIVEAU

Aan de hand van de landbouwtelling van 1895 en de nijverheidstelling van 1896 schreef Pieter Neirinckx twee artikelen over de economische ontwikkeling in Genk. Deze publicaties zijn slechts één voorbeeld van wat lokale historici en heemkundigen kunnen verwezenlijken met het rijke aanbod aan data die het Queteletcentrum online ter beschikking stelt. 

Maak zelf kaarten op basis van de nijverheidstelling van 1896, bekijk gegevenstabellen van de landbouwtelling van 1895 of van de volkstelling van 1900 . Het Queteletcentrum beheert ook andere reeksen uit de LOKSTAT-databank die ter beschikking van onderzoekers staan. 

Artikels: 

Neirinckx, Pieter. “De landbouw in Genk aan het einde van de 19de eeuw”. Tweemaandelijks tijdschrift van de Heemkring Heidebloemke Genk 77, nr. 2 (2018): 34–36. 

Neirinckx, Pieter. “De Genkse industrie aan het einde van de 19de eeuw”. Tweemaandelijks tijdschrift van de Heemkring Heidebloemke Genk 76, nr. 2. (2017): 20-22.

LOKSTAT

Maakten de pokken je klein?

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT & STREAM

Datum:

augustus 2018

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

MAAKTEN DE POKKEN JE KLEIN?

Met behulp van de uitkomsten van de 19de-eeuwse volkstellingen voor Tielt uit de LOKSTAT-databank en de socio-professionele verdeling voor de 18de eeuw uit de STREAM-databank tonen Vervaeke en Devos in deze studie aan dat het effect van deze ziekte op de lengte , in tegenstelling tot de familiale omstandigheden, niet statistisch relevant is.

Artikel: 

Vervaeke, Ans, en Isabelle Devos. “Much ado about nothing? Reconsidering the smallpox effect. Height in the nineteenth-century town of Thielt, Belgium”. TSEG/ Low Countries Journal of Social and Economic History 14, nr. 4 (2018): 56-83.

Abstract:

“Anthropometric evidence such as height has been considered a major indicator of the social and economic well-being of past societies. To understand differences in attained height, the role of several determinants has been widely discussed. Since the 1990s, the impact of disease has shown to be a promising topic. In particular, research on the effect of smallpox on the height of the population in nineteenth-century England has triggered heated debate. Voth and Leunig argue that smallpox stunted height, but their results have been called into serious question by scholars such as Oxley, Razzell, Heintel and Baten. In this article, we introduce new sources and evidence for Thielt, a small rural town in Belgium. By linking military registers with smallpox listings, our analysis allows for a nuanced study of the height of conscripts. In early nineteenth-century Thielt, height differences between smallpox survivors and those who did not fall prey to the disease appear to be largely the result of household circumstances. By taking into account individual and familial attributes, we show the importance of the father’s death and father’s occupation for the son’s height. However, smallpox did not have a statistically significant effect on height.”

LOKSTAT
STREAM

Onderzoekers van de Université catholique de Louvain maken gebruik van de LOKSTAT-databank

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

november 2018

Categorie:

Publicatie

ONDERZOEKERS VAN DE UNIVERSITE CATHOLIQUE DE LOUVAIN MAKEN GEBRUIK VAN DE LOKSTAT-DATABANK

Annalisa Frigo en Eric Roca onderzochten het effect van de aanwezigheid van begijnen in bepaalde Belgische gemeenten op hedendaagse genderverhoudingen. Lees hun bevindingen in de paper of ga zelf aan de slag met de gegevens uit de LOKSTAT-databank.

Artikel:

Frigo, Annalisa, en Eric Roca. “Roots of gender equality: the persistent effect of beguinages on attitudes toward women”. Labour Seminar Paper, Milan Bocconi University, 2018.

Abstract: 

“This paper is concerned with the historical determinants of gender equality. In the specific context of Belgium, it relates higher levels of gender equality during the 19th century to the presence of medieval, female-only, Belgian communities called beguinages. Combining a novel, hand-collected data-set on beguinage location with 19th-century Belgian census data, we document that in municipalities where beguine communities settled the literacy gap reduced. Schooling was not compulsory and literacy differentials reflect parental tenets on gender equality. Using changes in the political organisation through which some villages became more attractive to beguines, we establish that the variation in gender literacy is indeed related to the presence of beguinages. Our results are in line with the extensive empirical evidence documenting the persistence of gender norms and culture. Finally, we propose a novel class of mechanisms, based on improvements in girls’ bargaining power, to rationalise our findings”

LOKSTAT

Neurowetenschappers aan de slag met LOKSTAT-data

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

2018

Categorie:

Publicatie

NEUROWETENSCHAPPERS AAN DE SLAG MET LOKSTAT-DATA

De bevindingen van het onderzoek van Aleida Frissen, Jim Van Os, Sanne Peeters, Ed Gronenschild en Machteld Marcelis werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift “Psychiatry Research. Neuroimaging”. De wetenschappers tonen aan dat minder grijze hersenstof bij psychotische stoornissen het resultaat kan zijn van een verhoogde gevoeligheid voor omgevingsrisco’s, en dit vooral bij mannelijke patiënten. Lees dit opmerkelijke onderzoek zelf na. 

Artikel:

Frissen, Aleida, Jim van Os, Sanne Peeters, Ed Gronenschild, Machteld Marcelis, en for Genetic Risk and Outcome in Psychosis (G.R.O.U.P.). “Evidence that reduced gray matter volume in psychotic disorder is associated with exposure to environmental risk factors”. Psychiatry Research. Neuroimaging 271 (2018): 100–110.

Abstract:

“The aim of this study was to examine whether cannabis use, childhood trauma and urban upbringing are associated with total gray matter volume (GMV) in individuals with (risk for) psychotic disorder and whether this is sex-specific. T1-weighted MRI scans were acquired from 89 patients with a psychotic disorder, 95 healthy siblings of patients with psychotic disorder and 87 controls. Multilevel random regression analyses were used to examine main effects and interactions between group, sex and environmental factors in models of GMV. The three-way interaction between group, sex and cannabis (χ2 =12.43, p<0.01), as well as developmental urbanicity (χ2 = 6.29, p = 0.01) were significant, indicating that cannabis use and developmental urbanicity were associated with lower GMV in the male patient group (cannabis: B= -32.54, p < 0.01; developmental urbanicity: B= -10.23, p=0.03). For childhood trauma, the two-way interaction with group was significant (χ2 = 5.74, p = 0.02), indicating that childhood trauma was associated with reduced GMV in the patient group (B=-9.79, p=0.01). The findings suggest that reduction of GMV in psychotic disorder may be the outcome of differential sensitivity to environmental risks, particularly in male patients.”

LOKSTAT

Het Queteletcentrum levert basiskaarten over België aan de Linked Open dataset World War I

DETAILS

Gebruikte databank:

LOKSTAT

Datum:

november 2017

Categorie:

Wetenschappelijke publicatie

HET QUETELETCENTRUM LEVERT BASISKAARTEN OVER BELGIË AAN DE LINKED OPEN DATASET WORLD WAR I

Article: 

Mäkelä, Eetu, Juha Törnroos, Thea Lindquist, en Eero Hyvönen. “WW1LOD: an application of CIDOC-CRM to World War 1 linked data”. International Journal on Digital Libraries 18, nr. 4 (November 2017): 333–43.


Abstract: 

“The CIDOC-CRM standard indicates that common events, actors, places and timeframes are important in linking together cultural material, and provides a framework for describing them. However, merely describing entities in this way in two datasets does not yet interlink them. To do that, the identities of instances still need to be either reconciled, or be based on a shared vocabulary. The WW1LOD dataset presented in this paper was created to facilitate both of these approaches for collections dealing with the First World War. For this purpose, the dataset includes events, places, agents, times, keywords, and themes related to the war, based on over ten different authoritative data sources from providers such as the Imperial War Museum. The content is harmonized into RDF, and published as a Linked Open Data service. While generally based on CIDOC-CRM, some modeling choices used also deviate from it where our experience dictated such. In the article, these deviations are discussed in the hope that they may serve as examples where CIDOC-CRM itself may warrant further examination. As a demonstration of use, the dataset and online service have been used to create a contextual reader application that is able to link together and pull in information related to WW1 from, e.g., 1914–1918 Online, Wikipedia, WW1 Discovery, Europeana and the Digital Public Library of America.”

LOKSTAT